Bizans İmparatorluğu (306-518)

Büyük Konstantin

272 yılında doğmuştur annesi Helena'dır. Babası Konstantius Chlorus'un ölümü üzerine Eboracam şehrinde kendinin "Augustus" olduğunu ilan etmiştir. 57.Roma İmparatoru, Konstantinopolis kentinin ve Doğu Roma İmparatorluğu'nun (Bizans) kurucusudur. Uzun süren bir iç savaş sonucunda tek başına hükümdar olmuştur. Hristiyanlığı kabul eden ilk Roma imparatorudur. Bizantion'u baştan aşağı imar ettirip şehri başkent yapmıştır. Çok sayıda dini bina, yeni yol, su kemeri, surlar ve kuleler inşa ettirmiştir. I. Konstantin'in ölümünden (337) sonra Konstantinopolis adını alan şehir, Roma, Bizans ve Osmanlı'ya yaklaşık 16 asır başkent olmuştur. Dönemi boyunca hem Roma'nın çok tanrılı inanç sistemine hem de yeni Hristiyan dinine saygı gösteren I. Konstantin, sikkelerinde Apollon gibi Roma tanrılarına yer vermekten hatta kimi zaman kendisini "Güneş Tanrısı" Sol Invictus şeklinde resmetmekten kaçınmamıştır. Ölmeden önce ülkeyi üç oğlu arasında bölüştürmüştür. 

II. Constantius

Mirasla İmparatorluğun en doğusunun hükümdarlığını almış, diğer iki parçasını idare eden iki kardeşi ölünce tek Roma İmparatoru olmuştur. Babasının ölümü üzerine yakın aile mensuplarını öldürtmüş ve rakip olabilecek diğer aile üyelerini alt etmek için çaba göstermiştir. II. Constantius'un hayatta kalan son kuzeni Julianus, Galya'da ordu tarafından imparator ilan edilmiştir. Onun üzerine yaptığı askeri seferde, ateşli bir hastalıktan ölmüştür. (361)

Julianus

Anne ve babasının ölmesi ile yetim kalmış ve İmparator Constantius tarafından evlatlık olarak yetiştirilmiştir. Sezar ünvanı ile Galya'ya gönderilmiş, burayı iç isyan ve dış hücumlardan koruyarak iyi idare etmiştir. Sonunda imparatora başkaldırmış, ordusu tarafından Augustus ilan edilmiş ve İtalya'nın kontrolünü eline geçirmiştir. II. Constantius'un beklenmedik ölümü üzerine tüm İmparatorluk eline geçmiştir. İran Sasanilerine karşı bir savaşta aldığı yaralar nedeniyle 363'te ölmüştür. Hristiyanlığı bırakıp tekrar Roma putperestliğini ve tanrılarını kabul etmesi dolayısıyla Hristiyanlar tarafından Dönme Julianus denmiş ve eleştirilmiştir. Jovian, Julianus'un vasiyetsiz ölmesi üzerine ordusu tarafından seçilmiş pek önemi olmayan biridir. Muhtemelen ayağını kaydırdılar ki kısa zamanda hayatını kaybetmiştir. (364) 

I. Valentinianus ve Valens

Tahta çıkmasından sonra hemen kardeşi Valens'i ortak imparator olarak ilan etmiş ve Roma İmparatorluğu'nu aralarında ikiye bölmüşlerdir. Ondan sonra Valentinianus yalnız Batı Roma'da saltanat sürmüştür. İmparatorluğu sırasında Roma ülkesi defalarca Barbar kavimler tarafından hücuma ve talana uğramıştır. Kuadi kavminin Roma topraklarını işgal etmesine kızgınlığı, ölümüne yol açan beyin kanaması geçirmesine neden olmuştur. (375) En son gerçek Romalı olarak adlandırılmıştır. Kardeşi I. Valentinianus tarafından Doğu İmparatorluğu'nun idaresi için seçilmiştir. Saltanat döneminde pek etkisiz kalmıştır. Hatta Procopius adlı bir isyancının kendini imparator ilan etmesiyle tahtını bırakıp intihar etmeye kalkmıştır. Romalılar için tam bir felaket olan 378 yılındaki Hadrianapolis (Edirne) Muharebesi'nde öldürülmüş ve orduları Got kavmi istilacıları tarafından imha edilmiştir. 

Gratianus, I. Theodosius ve Arcadius

Valens'in ölümü üzerine Doğu İmparatorluğu kendine miras kalmıştır. Ertesi yıl generallerinden biri olan Theodosius'u Doğu İmparatoru yapmıştır. 375-383 yılları arasında II. Valentianus'la ortak imparator olarak Batı İmparatorluğu yapmıştır. Magus Maksimus isyanı sırasında bir suikasta maruz kalıp öldürülmüştür. I. Theodosius, Hadrianapolis Muharebesi felaketinin etkileriyle uğraşacak sadık bir müttefik isteyen Gratianus tarafından Doğu İmparatoru olarak atanmıştır. Barbar asıllı paralı askerleri Roma ordusuna alarak Doğu ordularını yenilemiştir. Gratianus ve II. Valentinianus'un ölmeleri üzerine Batı İmparatorluğunu da üzerine almıştır. De facto olarak tüm Roma İmparatorluğunu idare eden son İmparator olmuştur. Hristiyanlığı Roma İmparatorluğu'nun resmi dini olarak kabul etmiştir. (Ölüm  395) Arcadius Karısı Aelia Eudoksia ile yüksek devlet memurlarının elinde kukla olan zayıf bir İmparatordur. Batı İmparatoru olan Honorius'un erkek kardeşidir. Döneminde Got isyanları ve Got kökenli komutan Gainas'ın entrikalarıyla uğraştı. (Ölüm  408) 

II. Theodosius

Kız kardeşi Pulcheria'nin etkisi altında kalmıştır. 414'te Pulcheria kendisini "Augusta" olarak ilan etmiştir. Kız kardeşinin koyu Hristiyan inancı yüzünden İmparatorluk içinde yaşayan gayri-Hristiyan ahali devamlı baskı ve eziyet altında kalmışlardır. Saltanat yıllarında Konstantinopolis şehri surlarını geçilmez şekilde yenilenmiş ve bu surlara Theodosius surları adı verilmiştir. 425'te Konstantinopolis'te yeni bir üniversite açmıştır. Yeni bir hukuk ve kanun kodeksi hazırlatmıştır. 450'de ölmüş ve imparatorluğu kız kardeşine miras bırakmıştır. 

Pulcheria

Babası Arcadius'un ölümü üzerine Pulcheria çok büyük siyasi güç kazanmıştır. Barbar asıllı olan Aspar'ın Doğu İmparatorluğu Komutanı olarak atanmasından sorumludur. Aspar bu güçlü görevini sadece kendi menfaatleri için kullanmıştır. Çok koyu bir Hristiyan inancı olduğu için kardeşini Hristiyan değerlere göre İmparatorluk yapmaya zorlamıştır. 441'de saraydan zorla ayrılması gerekince bir manastıra çekilip rahibe olmuştur. Ancak kardeşinin ölümü üzerine tekrar saraya dönüp siyasi gücü eline geçirmiştir. Sonra Marcianus ile evlenmiştir ve bir çift olarak 453'e kadar Doğu İmparatorluğu'nu idare etmişlerdir. Ölümünden sonra Doğu Hristiyan Ortodoks Kilisesi tarafından Azize olduğu ilan edilmiştir. 

Marcianus

Pulcheria'yla evlenmesi üzerine İmparatorluk tahtına yükseltilmiştir. Gerçek siyasi güç olan Aspar tarafından da tutulmuştur. Hükümdarlığı sırasında Doğu İmparatorluğu'nun son 75 yıllık siyasi ve askeri sorunlarını çözmüş ve Hun Kralı Atilla'ya engel olabilmiştir. Fakat Batı İmparatorluğu'nu kendi haline bırakmıştır. 457'de ölmüş, Doğu Hristiyan Ortodoks Kilisesi tarafından Aziz olarak kabul edilmiştir. 

I. Leo

Aspar tarafından bir kukla hükümdar olarak seçilmiştir. Fakat I. Leo buna karşı çıkmış ve Aspar'ın gücünü kırmıştır. Bunun için İsauryalılarla anlaşmış ve onların lideri Tarasicodiska ile kızı Ariadne'yi evlendirmiş. Damadın ismini de bir Romalı ismi olan Zeno olarak değiştirmiştir. Zamanında Kartaca Tunus'taki Vandal Krallığına karşı yapılan başarısız, büyük deniz/kara seferi, ülke için büyük kayıplara neden olmuştur. I. Leo Büyük Teoderik'i sarayında yetiştirmiştir. Konstantinopolis Patriği tarafından taç giydirilen ilk Roma İmparatoru'dur. I. Leo ölürken herkesi şaşırtacak şekilde Bizans tahtını, damadı Zeno'ya değil daha 7 yaşında olan torunu II. Leo'ya bırakmıştı. 474'te tahta çıkan II. Leo, aynı senede söylentilere göre annesi tarafından zehirlenerek öldü ve yerine babası geçti. Zeno bir barbar kavimi asıllı olduğu için, halk tarafından tutulmamıştır. Basiliscus tarafından tahtından indirilmiştir. 

Zeno
Basiliscus I.Leo'nun karısı Verina'nin erkek kardeşidir. Monofizit görüşlü ve yeteneksiz bir komutandı. Taraftarlarının ve Konstantinopolis halkının desteği olmayınca Zeno ile yaptığı savaşı kaybetmiştir. 476 sonlarında hapiste aç bırakılıp açlıktan ölmüştür. Orduyu kendi etrafında toplayan Zeno, elinden alınan İmparatorluk tahtına zorla geçmiştir. Kısa bir zaman sonra, İmparator otoritesi olmayan ve gerçekte Barbarların idaresinde olan Batı Roma'da, Romulus Augustus'u resmen tahtından indirerek güya Roma İmparatorluğunu tekrar birleştirmiştir. Fakat saltanat idaresi çok zayıf kalmıştır, buna rağmen Doğu Roma'yı önceki imparatorların idaresi altındaki durumundan daha güçlü yapmıştır. (Ölüm  491)

Anastasios

İyi bir namı olan bir saray memuru iken I. Leo'nun kızı ve Zeno'nun dul karısı tarafından İmparator seçilmiş ve sonra onunla evlenmiştir. Vergileri indirdiği için önce halk tarafından tutulmuştur. Fakat son yıllarda dinsel Monofizit (İsa'nin tek karakterli oluşu) görüşleri ve aynı inançda olanları kayırması dolayısıyla halkın güvenini kaybetmiştir. Saltanatı sırasında askeri liderlik gösterememiştir. Doğuda İranlı Sasani'ler ile çok yıpratıcı ve hiç kazanç sağlamayan bir savaşın devamına, batı'da ise Balkanların, İslav ve Bulgar kavimleri tarafından talan edilmesine neden olmuştur. (Ölüm  518)