Gerçek adı Nasuh bin Karagöz bin Abdullah el-Bosnavi'dir. 1480 Saraybosna doğumlu minyatürcü, hattat, tarihçi, matematikçi ve silahşör olan Matrakçı Nasuh Efendi 28 Nisan 1564'te vefat etmiştir. Sultan II.Bayezit döneminin (1481-1512) sonlarına doğru Enderun’da eğitim gördüğü ve sonra matematik eğitimcisi olarak öğrenci yetiştirdiği bilinmektedir. Devrin ünlü şairi Sai'den dersler almıştır. Ünlü bir hattat olan Nasuh, nesih yazı stilinde değişiklikler yapmıştır. Divani yazı stilinde önde gelen isimlerden birisi olmuştur.
Sopalarla oynanan ve bir tür savaş oyunu olan matrak adlı sporda ustadır. Hatta bu oyunun mucidi olduğu düşünülür. Bundan dolayı kendisine Matrakçı denilirdi. Matrakçı Nasuh usta bir silahşör olması sebebiyle Silahi adıyla da anılırdı. Türlü silah ve mızrak oyunlarındaki ustalığı nedeniyle Mısır'daki silahşörlerle karşılaşmaya gönderilen Nasuh Efendi tüm rakiplerini yenmiştir. Bunun üzerine 1530′da Kanuni Sultan Süleyman, Osmanlı ülkesinde “üstad” ve “reis” olarak tanınması için Matrakçı'ya bir berat vermiştir. Nasuh, çeşitli silahların nasıl kullanılacağını ve dövüş yöntemlerini anlattığı Tuhfetü'l-Guzat adlı bir kitap yazmıştır.
Matrakçı Nasuh'un minyatür-harita karışımı kendine has bir üslubu vardır, eserlerinde yeryüzünün kuşbakışı görünümünü resmeder. Buna karşın şekilleri tepeden değil, sanki karşıdan görüyormuş gibi çizer. Şehirlerdeki binalar tek tek seçilebilir. Geometri ve matematik alanındaki çalışmaları neticesinde uzunluk ölçülerini gösteren cetveller hazırlamıştır. I.Selim zamanında ona adadığı Cemalü'l-Küttab ve Kemalü'l- Hisab kitaplarını yazmıştır. Napier'den 50 sene öncesinde adıyla anılan çarpma metotlarını ve modern matematik ögretiminde öncü bir kitap kabul edilen bir referans olarak Enderun'da okutulmuş, Napier gibi matematikçilere ilham kaynağı olmuştur.
Tarih alanında da çalışan Matrakçı Nasuh, Taberi Tarihi'ni Mecmaü't-Tevarih adıyla Türkçeye çevirmiştir. Üç nüsha olarak yayınlanan Süleymanname kitabında 1520-1537, 1543-1551 ve 1542-1543 yıllarını anlatmıştır. 1537-1538 yıllarında yazdığı Fetihname-i Karabuğdan, Kanuni Sultan Süleyman'ın İran seferini anlatır. Bu kitaplarda, yol boyunca ordunun geçtiği şehirlerin minyatür şeklinde haritalarını çizmiştir. Matrakçı Nasuh, Kanuni Sultan Süleyman'ın Fransa kralı I.François'ya destek amacıyla Barbaros Hayreddin Paşa komutasında gönderdiği donanmaya katılmış, yol boyunca donanmanın uğradığı limanları resmetmiştir.
Çizimleri bugün hem estetik, hem de geçmişe ait çok ayrıntılı bilgiler içermesi sebebiyle şaheser olarak tanımlanmaktadır.Onu bugüne taşıyan asıl yönü ise minyatür sanatındaki yeridir. Yapıtları başta Topkapı Sarayı Müzesi ve Süleymaniye Kütüphanesi olmak üzere çeşitli kitaplıklarda yer almaktadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder